Azerbaycan’da İş Yapan Türk İnşaat, Enerji ve Hizmet Şirketleri

Türkiye ve Azerbaycan arasındaki dostluk ilişkileri yanında ticari ve ekonomik ilişkilerin de ne denli sıkı olduğu biliniyor. Türkiye ve Azerbaycan arasında petrol, doğalgaz, inşaat ve yapı alanında önemli uluslararası ticari ortaklıklar bulunuyor. Bugün Azerbaycan’da yaklaşık 2 bin Türk şirketi enerji, inşaat ve hizmet sektöründe iş yapıyor, bir yanda da yurtiçi ve yurtdışı işçi alımı ile ülke istihdamına katkıda bulunuyor. Peki Azerbaycan’da iş yapan Türk şirketler hangileri? Azerbaycan ve Türkiye arasında ticari ilişkiler ne durumda? Yeni projeler var mı? Türkiye’de iş yapan Azerbaycan şirketleri hangileri?

Azerbaycan Üretim ve Hizmet Alanında İş Yapan Türk Şirketler

Enerji dışında, üretim ve hizmet alanında yatırım yapan Türk veya Türk – Azeri ortaklığı olan önemli şirketler var. Azerbaycan Coca – Cola, Azercell Telekom, Azersun Holding (Gıda), Elvan – Azeri Gıda (çikolata), Dimes Gafkaz MMC (meyve suyu), Kissan Parke, Dizayn – Cenay Azerbaycan, Türk Yapı Sanayi, Veyseloğlu- Yaycılı Kardeşler, Çağ Öğretim (Eğitim), Kartaş Ltd. (Mr. Fix markalı yapı kimyasalları), Makro 2000 Eğitim Teknolojileri, Beta Çay… Bunların yanı sıra onlarca Türk markası pazarda. Vestel, Beko, Damat, Bay Döner, LCV, Koton…

Azerbaycan Yeni Demiryolu Projesi

Kars – Tiflis Demiryolu Projesi’nin durma var deniliyor. Bir engel mi çıktı?
Projenin Gürcistan tarafında zaman zaman fiziki engeller ve buna bağlı olarak ilave finansman ihtiyacı yaşandığı biliniyor.
Kars – Tiflis Demiryolu, TANAP, BTC gibi… İki ülkenin gündemine gelmesi beklenen yeni ve büyük bir uluslararası proje var mıdır?
Kars-Iğdır-Nahçıvan Demiryolu Projesi var. Henüz fikir aşamasındadır

Türiye’den bankalar Azerbaycan bankalarıyla çok ilgili. Hangi Azeri bankalar satışa veya ortaklığa konudur?

Azerbaycan’da 43 banka var. Bu bankalardan Yapı Kredi Azerbaycan ve Azertürk Bank (yüzde 50’si Ziraat bankasına ait) Türk Bankasıdır. Bu sayıdaki bankanın Azerbaycan için fazla olduğu yönünde görüş var. Bu nedenle, 01.01.2014’den geçerli olmak üzere asgari sermaye 10 milyon manattan 50 milyon manata çıkarıldı. Banka sayısının azaltılması hedefleniyor. Türk bankalarının Azerbaycan’a ilgileri var. Azerbaycan Merkez Bankası dışında bir yüzde 51’i devletin olan Azerbaycan Beynelhalk Bankası var. Pazarın büyük kısmı elindedir. Ülke mevduatının yüzde 50’si bu bankada toplanıyor.

Azerbaycan’da İnşaat Şirketleri ve İnşaat Projeleri

Yeni ve büyük projeler gündemde midir? Neler olacak önümüzdeki dönemde?
Azerbaycan’ın lokomotif sektörü petrol ve doğalgazın en çok itelediği sektör inşaat. Bu sektör 2012’de gerçekleşen 68.7 milyar dolar değerindeki GSYİH’nın yüzde 9.2’sini teşkil ediyor. Ham petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak sektörün gelişimi şekillenecek. Türk yapı ve inşaat şirketleri bu sektörün tüm bölümlerinde varlar. 2015 yılında Bakü’de yapılacak Avrupa Olimpiyat Oyunları bu sektörde yeni imkanlar ortaya çıkaracak. Türk inşaat firmaları, Azerbaycan’da Başkanlık sarayları inşaası ve restorasyonu, Milli Meclis’in restorasyonu ve ek binasının yapımı, hava alanı inşası, otel, yol, su, elektrik, enerji nakil hatları gibi sahalarda çok önemli projeler gerçekleştirdi. Resmi kayıtlara göre, Türk inşaat şirketleri 2003-2012 döneminde toplam sözleşme değeri 7.9 milyar dolar tutarında 354 adet projeyi üstlendi.

Azerbaycan – Türkiye Arasında Dış ticaret nasıldır?

Sonuçlar her iki ülkenin faydasına gelişiyor. İhracatımız 2003’te 315 milyon dolardı. 2012 ihracatımız 2.6 milyar dolara yükseldi. İthalatımız da 2003’te 123 milyon dolardı. 2012’de 340 milyon dolara yükseldi. Türkiye’nin enerji ithalatçısı bir ülke. Gelecekte Azerbaycan’dan daha büyük miktarda ithalat öngörülüyor. İlk yıllarda daha çok ticaret merkezli gelişen Türkiye-Azerbaycan ekonomik ilişkileri, son yıllarda çeşitlenerek devam ediyor. Bilhassa karşılıklı yatırımlar şeklinde kayda değer gelişmeler var. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ham petrol boru hattı, Yıllık 50 milyon ton petrol taşıma kapasitesine sahip bu boru hattının devreye girmesiyle Azerbaycan ekonomisi hızla büyüme sürecine girdi. Bugün BTC Azerbaycan ekonomisinin atar damarıdır.

Azerbaycan – Türkiye Arasında Projeler

Bakü-Tiflis-Kars demir yolu projesi, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz boru hattı projesi Türkiye Azerbaycan ekonomik ve ticari ilişkilerinde yeni bir sayfa açacak. Ayrıca, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) gerçekleşmesi halinde, Azerbaycan doğal gazı Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine doğrudan ulaşacak.

Azerbaycan’da İş Yapan Türk Şirketler

Yıllar itibariyle sayı olarak farklılıklar göstermekle beraber, Azerbaycan Vergiler Bakanlığı’nın resmi kayıtlarına göre, 2012 yılında Azerbaycan’da 465’i gerçek ve 1.220’si tüzel kişi olmak üzere toplam 1.685 firmamız faaliyet gösteriyor. 3.5 milyar doları enerji sahasına olmak üzere, yaklaşık 7 milyar dolar tutarında Türk yatırımı olduğu tahmin ediliyor. Bu yatırımlarla Azerbaycan’da yaklaşık 25 bin işçi alımı yapılmış durumda. Resmi kayıtlara göre, Türk firmaları 2000-2012 arasında yaklaşık 2.5 milyar dolar vergi ödeyerek Azerbaycan ekonomisine katkıda bulundu.

Türkiye’de İş Yapan Azerbaycan Şirketler

Azerbaycan firmalarının Türkiye’ye ilgileri artıyor. SOCAR, Petkim’in yüzde 61.32 hissesini aldı. 5 milyar dolar değerindeki Star Rafinerisi’nin temelini attı. Enerji dağıtım istasyonları kurulması konusunda istekli. Azerbaycan vatandaşları turizm sektörü başta olmak üzere, Türkiye’de çok sayıda şirket kurarak yatırım yaptı.